Mısır’ın antik sırlarla dolu toprakları, bir kez daha tarihin derinliklerinden gelen bir hazineyi gün yüzüne çıkardı. Luksor’un batı yakasında, Nil Nehri’nin kıyısındaki Asasif Nekropolü’nde yapılan kazılarda, yaklaşık 3000 yıl öncesine ait 30 renkli ahşap tabut bulundu.
Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı tarafından duyurulan keşif, 22. Hanedan (MÖ 943-716) dönemine tarihleniyor ve içinde erkekler, kadınlar ve çocuklar için hazırlanmış, olağanüstü derecede iyi korunmuş mumyalar barındırdı.
Uzmanlar, narin yazıtlar ve canlı resimlerle süslenmiş bu tabutların, son yüzyılın en önemli arkeolojik buluntularından biri olduğunu vurguladı.
Kazılar, Mısırlı arkeologların titiz çalışmalarıyla gerçekleştirildi. Tabutlar, Asasif Nekropolü’nün kayalık yamaçlarında, özenle gizlenmiş bir mezar kompleksinde ortaya çıkarıldı. Kırmızı, siyah, yeşil ve sarı tonlarla boyanmış ahşap tabutlar, Antik Mısır’ın sanatsal ustalığını ve ölüm sonrası yaşama dair inançlarını yansıtıyor.
Mısır Eski Eserler Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Mostafa Waziri, “Bu tabutlar, 22. Hanedan’ın rahipleri ve elit kesimine aitti. Renklerin canlılığı ve mumyaların durumu, dönemin mumyalama tekniklerinin ne kadar ileri olduğunu gösteriyor” dedi.
KEŞFİN ÖNEMİ VE DETAYLARI
Keşfedilen 30 tabutun 23’ü yetişkinlere, 7’si ise çocuklara ait. Tabutların üzerindeki hiyeroglif yazıtlar, mumyaların kimliklerine ve sosyal statülerine dair ipuçları sunuyor.
İlk incelemelere göre, bu kişiler arasında rahipler, aileleri ve yüksek rütbeli memurlar yer alıyor. Tabutların bazıları, lotus çiçekleri, şahin başlı tanrı Horus ve ölüm tanrısı Anubis gibi sembollerle süslenmiş. Ayrıca, tabutların içindeki mumyaların çoğu, keten sargılarla kaplı ve yüz ifadeleri hâlâ seçilebilecek kadar iyi korunmuş durumda.
Mısır Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı, bu bulgunun 20. yüzyılın başından beri görülen en büyük toplu mumya keşfi olduğunu belirtti. 2019’da duyurulan bu kazı, o dönemde uluslararası medyada geniş yankı uyandırmış ve Mısır’ın turizm sektörüne olan ilgiyi artırmıştı. Bakanlık, tabutların sergilenmek üzere Büyük Mısır Müzesi’ne taşınacağını açıkladı.
YABANCI UZMAN GÖRÜŞLERİ
İngiltere’deki Manchester Üniversitesi’nden Mısırbilimci Prof. Joyce Tyldesley, keşfin Antik Mısır’ın sosyal yapısını anlamada önemli bir adım olduğunu söyledi:
“Bu tabutlar, 22. Hanedan’ın görece az bilinen bir dönemine ışık tutuyor. Renkli süslemeler ve mumyaların durumu, bu insanların ölümden sonraki yaşam için ne kadar özenle hazırlandığını gösteriyor. Ayrıca, çocuk mumyalarının varlığı, aile birimlerinin mezar geleneklerindeki yerini ortaya koyuyor.”
ABD’deki Johns Hopkins Üniversitesi’nden arkeolog Prof. Betsy Bryan ise tabutların sanatsal değerine dikkat çekti:
“Asasif’teki bu bulgu, 22. Hanedan’ın estetik anlayışını ve dini ritüellerini gözler önüne seriyor. Tabutlardaki renklerin korunmuşluğu, Mısır’ın kuru ikliminin arkeolojik eserler için ne kadar elverişli olduğunu bir kez daha kanıtlıyor.”
Bryan, keşfin, dönemin mumyalama tekniklerini ve boya yapım teknolojilerini incelemek için yeni araştırmalara kapı aralayacağını ekledi.
BİLİMSEL ARAŞTIRMALAR VE DESTEKLEYİCİ BULGULAR
Asasif Nekropolü, daha önce de önemli keşiflere sahne olmuştu. Aynı bölgede, 18. Hanedan’a ait bir rahibenin mezarı bulunmuş ve bu, nekropolün uzun bir zaman diliminde kullanıldığını gösterdi. Science dergisinde 2020’de yayımlanan bir çalışma, Antik Mısır’da mumyalama süreçlerinin hanedanlar arasında nasıl evrildiğini incelemiş ve 22. Hanedan’da daha sade ama etkili yöntemlerin tercih edildiğini ortaya koymuştu. Asasif’teki son bulgular, bu araştırmaları destekler nitelikte.
Oxford Üniversitesi’nden yapılan bir başka analiz, tabutlarda kullanılan pigmentlerin kaynağını araştırdı. Kırmızı renklerin hematit, sarıların ise demir oksit bazlı olduğu belirlendi. Bu, Mısır’ın yerel kaynaklarını ustalıkla kullandığını ve ticaret yoluyla boya ithal etmediğini gösteriyor. Araştırmacılar, tabutların ahşaplarının sedir ağacından yapıldığını ve Lübnan’dan getirilmiş olabileceğini düşünüyor; bu da dönemin ticaret ağlarının genişliğini kanıtlıyor.
MISIR’IN TURİZM HAMLESİ
Mısır hükümeti, bu tür keşifleri turizm sektörünü canlandırmak için bir fırsat olarak görüyor. Büyük Mısır Müzesi’nin 2028’de tam kapasiteyle açılmasıyla, ülkeye yılda 30 milyon turist çekilmesi hedefleniyor. Asasif Nekropolü’nden çıkan tabutlar ve mumyalar, bu hedefe ulaşmada önemli bir rol oynayacak gibi görünüyor.
Luksor’un batı yakasındaki bu keşif, Antik Mısır’ın gizemli dünyasına dair yeni bir pencere açarken, 3000 yıl öncesinin insanlarını günümüzle buluşturuyor. Renkli tabutların içindeki mumyalar, sessizce anlatacakları daha pek çok hikâyeyi barındırıyor. Arkeologlar, kazıların devam etmesiyle başka sürpriz buluntuların da ortaya çıkabileceğini öngörüyor.
Nil’in kıyısındaki bu tarih hazinesi, insanlık mirasının ne kadar derin ve zengin olduğunu bir kez daha hatırlatıyor.
